Ι.          Εισαγωγή         21    

ΙΙ.          Η ηλιακή ακτινοβολία    25

ΙΙΙ.         Το φως και ο βιολογικός ιστός    33

IV.        Οι συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας   39

V. Τα φάσματα της βιολογικής δράσης και ο δείκτης της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index)       51         

VI. H υπεριώδης ακτινοβολία και η υγεία του οφθαλμού   57

VII. Τα πλεονεκτήματα της ηλιακής ακτινοβολίας  59

VΙIΙ. Ο ρόλος των κλιματικών αλλαγών και του φαινομένου του θερμοκηπίου στη συμπεριφορά και υγεία του ανθρώπου         61

ΙX. Υπεριώδης ακτινοβολία και προστασία          65

X. Η αποτελεσματικότητα των μέσων προστασίας – Συνήθεις ερωτήσεις και απαντήσεις   71         

Eυρετήριο         75         

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ

Πίνακας 1. Η χρωματική κατανομή του φάσματος του ηλιακού φωτός και τα αντίστοιχα μήκη κύματος των χρωμάτων  26

Πίνακας 2. Κατανομή της έντασης (%) της UVB και UVA ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια μιας ανέφελης καλοκαιρινής ημέρας στο Βόρειο ημισφαίριο της γης          30

Πίνακας 3. Βάθος διείσδυσης όγκου και προσδόκιμο ζωής   48

Πίνακας 4. Φάρμακα, τα οποία προκαλούν συχνές αντιδράσεις φωτοευαισθησίας στον οργανισμό (συχνότητα ³1%)    50

Πίνακας 5. Ενεργός ερυθηματική δόση, γωνιακή ανύψωση του ηλίου και πάχος του στρώματος του όζοντος  54

Πίνακας 6. Χημικά φίλτρα αντηλιακών σκευασμάτων            66

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ EIKOΝΩΝ

Εικόνα 1.          Ο Φαραώ Ακχενάτεν και η σύζυγός του Νεφερτίτη προσφέροντας λουλούδια στο δίσκο του ηλίου Άτον            21

Εικόνα 2.          Αρχαίες Ελληνικές αναπαραστάσεις "μόδας"       22

Εικόνα 3.          Η πρότυπη κλινική ηλιοθεραπείας του Finsen στην Κοπενχάγη της Δανίας στις αρχές του 19ου αιώνα         23

Εικόνα 4.          Η ανάπτυξη του τουριστικού κύματος προς τις χώρες της Μεσογείου κατά την περίοδο 1971-1994        23

Εικόνα 5.          Επίκτητη μελαψή επιδερμίδα και επιπτώσεις       24

Εικόνα 6.          Γραφική αναπαράσταση ενός ηλεκτρομαγνητικού κύματος   25

Εικόνα 7.          Αναπαράσταση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος           25

Εικόνα 8.          Το ηλιακό φάσμα στην επιφάνεια της γης και υπεράνω της γήινης ατμοσφαίρας    26

Εικόνα 9.          Χρωματική ευαισθησία του ανθρωπίνου οφθαλμού         27

Εικόνα 10.        Σχηματική αναπαράσταση της γήινης ατμοσφαίρας         28

Εικόνα 11.        Η κατανομή του φάσματος του ηλιακού φωτός στην επιφάνεια της γης στην υπεριώδη περιοχή και το φάσμα απορρόφησης του όζοντος         29

Εικόνα 12.        Γραφική αναπαράσταση της κίνησης της γης γύρω από τον ήλιο  29

Εικόνα 13.        Η ένταση της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας στην επιφάνεια της γης ως συνάρτηση της γωνιακής ανύψωσης του ηλίου     30

Εικόνα 14.        Ιστολογική τομή ανθρωπίνου δέρματος   33

Εικόνα 15.        Το φάσμα απορρόφησης του νερού        35

Εικόνα 16.        Τα φάσματα απορρόφησης του δεοξυριβονουκλεϊκού οξέως (DNA), των πρωτεϊνών: αιμοσφαιρίνη, οξυαιμοσφαιρίνη και της μελανίνης         35

Εικόνα 17.        Τα φάσματα απορρόφησης των κυριοτέρων βιομορίων του δέρματος στην υπεριώδη περιοχή 36

Εικόνα 18.        Ιστολογική τομή ανθρωπίνου δέρματος και σχηματική αναπαράσταση της πορείας του φωτός εντός αυτού   36

Εικόνα 19.        Τυπικά φάσματα διείσδυσης της ηλιακής ακτινοβολίας εντός δείγματος ex vivo ανθρωπίνης επιδερμίδας.     37

Εικόνα 20.        Ιστολογική τομή ανθρωπίνου δέρματος και σχηματική αναπαράσταση του βαθμού διείσδυσης της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα      39

Εικόνα 21.        Τα χαρακτηριστικά εξωτερικά γνωρίσματα του δερματικού φωτοτύπου κατά Fitzpatrick     40

Εικόνα 22.        Τo φάσμα της σχετικής αποτελεσματικότητας της υπεριώδους ακτινοβολίας να προκαλέσει ερύθημα 41

Εικόνα 23.        Σύγκριση μεταξύ της φυσιολογικά γηρασμένης και φωτογηρασμένης επιδερμίδας 43

Εικόνα 24.        Διάφορες μορφές και θέσεις εμφάνισης του βασοκυτταρικού καρκινώματος          45

Εικόνα 25.        Σχέση του χρόνου διακοπών Βρετανών στη Μεσόγειο και η εμφάνιση καρκίνων του δέρματος       45

Εικόνα 26.        Ηλιακή υπερκερατωσική νεοπλασία του κρανίου, των κάτω άκρων και του κάτω χείλους   46

Εικόνα 27.        Ο αριθμός των περιστατικών με μελάνωμα στο Ηνωμένο Βασίλειο           47

Εικόνα 28.        Ενδεικτικές μορφές κακοήθους δερματικού μελανώματος 48

Εικόνα 29.        Σχηματική αναπαράσταση της στατιστικής κατανομής δερματικών κακοηθών μελανωμάτων στα διάφορα ανατομικά σημεία του ανθρωπίνου σώματος            48

Εικόνα 30.        Διάφορες μορφές φωτοευαισθησίας και χημικής φωτοευαισθησίας           49        

Εικόνα 31.        Τα φάσματα βιολογικής δράσης της καταστροφής του DNA, του ερυθήματος και της φωτοκαρκινογένεσης      52

Εικόνα 32.        Το φάσμα δράσης της βιταμίνης D         52

Εικόνα 33.        Διάγραμμα της ημερήσιας έντασης της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index) στο σταθμό μέτρησης του Ηρακλείου Κρήτης  54

Εικόνα 34.         Ο κώδικας χρωμάτων του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index)     55

Εικόνα 35.         Ο κώδικας χρωμάτων του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV Index) και μέτρα προστασίας       55

Εικόνα 36.        Εκτίμηση της επιτρεπόμενης χρονικής διάρκειας έκθεσης στον ήλιο συναρτήσει του δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας και του δερματικού φωτοτύπου        55

Εικόνα 37.        Απεικόνιση του κερατοειδούς χιτώνα και του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού με ένδειξη φλοιώδους καταρράκτη 57

Εικόνα 38.        Η διαπερατότητα των οπτικών δομικών στοιχείων του οφθαλμού 58

Εικόνα 39.        Μέση Παγκόσμια θερμοκρασία περιβάλλοντος 1880-2009            62

Εικόνα 40.        Χρήση αντηλιακού και επαρκής επικάλυψη του σώματος 67

Εικόνα 41.        Ανακλαστικότητα αντηλιακών σκευασμάτων τεσσάρων κατασκευαστριών εταιρειών της Ελληνικής αγοράς    67

Εικόνα 42.        Ανακλαστικότητα αντηλιακών σκευασμάτων της ιδίας κατασκευάστριας εταιρείας  67

Εικόνα 43.        Φάσματα διαπερατότητας των γυαλιών ηλίου      68

Εικόνα 44.        Φάσματα διαπερατότητας γυαλιών με διορθωτικούς φακούς και φακών επαφής μιας χρήσης  69

Εικόνα 45.        Τί προσδοκούν οι παραθεριστές διαφόρων ηλικιών όταν εκτίθενται στον ήλιο;      72

Εικόνα 46.         Το μήκος της σκιάς του σώματος ως ένα πρακτικό κριτήριο της έκθεσης ή μη στον ήλιο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες  72